«Ξανθιά Φράουλα» του Μίνο Μπελέι από τον ευφυή Αλέξανδρο Ρήγα στο «Μικρό» του ΚΘΒΕ

ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΥΛΟ ΛΕΜΟΝΤΖΗ

Το θέατρο είναι ο καθρέφτης της ζωής, όμως, έχει χρέος να προκαλεί παράλληλα ένα βαθύτερο προβληματισμό για το νόημα της ανθρώπινης ύπαρξης. Οφείλει να θίγει ηθικά ζητήματα σχετικά με το τι σημαίνει να είναι κανείς άνθρωπος και πιο συγκεκριμένα, ποιες είναι οι ευθύνες μας απέναντι στον εαυτό μας και στους άλλους. Είναι ένας χώρος διαλόγου, μέσα στον οποίο επεξεργαζόμαστε θεμελιώδη ζητήματα που αφορούν την ύπαρξή μας.

Μπορούμε, επίσης, να το δούμε και ως ένα κοινωνικό εργαστήριο, στο οποίο υποβάλλονται σε σχολαστική εξέταση μοντέλα ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Το θέατρο μάς δίνει τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε με λεπτομέρεια πλευρές της ανθρώπινης κατάστασης και να εντάξουμε σημαντικά ζητήματα στις ζωές πιστευτών ανθρώπων.

 Έτσι, τα ζητήματα αυτά αποκτούν συγκεκριμένο περιεχόμενο και πλαίσιο αναφοράς.

Μία τέτοια ιστορία, γεμάτη αλήθεια, είναι η «Ξανθιά Φράουλα». Το θεατρικό έργο του Μίνο Μπελέι, που τόλμησε στον καιρό του να μιλήσει για τα μπερδέματα των σχέσεων, την επικίνδυνη στασιμότητα, την ανάγκη για πάθος, την ανάγκη για τον αιώνιο καλοκαιρινό έρωτα, μέσα από τα μάτια, τη σχέση και το σπίτι δύο αντρών. Και ενός τρίτου, νέου… που εμφανίζεται για να ταράξει τα νερά και να τρομάξει την νηνεμία που, ίσως, είναι αρχή προβλημάτων.

Τόσο απλά, τόσο καθημερινά, ο Μπελέι, μας δείχνει πως οι άνθρωποι και οι ανάγκες τους είναι ίδιοι, όπου γης. Πως ο έρωτας, η ζήλεια, η διεκδίκηση, δεν έχουν εθνικότητα, φυλή και φύλο.

Η «Ξανθιά Φράουλα» ήταν από τα πρώτα έργα που προσπάθησαν και κατάφεραν να απενοχοποιήσουν στο κοινό το θέμα των ομοφυλοφιλικών σχέσεων. Οι ήρωες του έργου δεν προσπαθούν να αποδείξουν τίποτα. Η ζωή και ο έρωτας είναι αυταπόδεικτες έννοιες.

 Ένα ζευγάρι αντρών, ο Ντομένικο και ο Αντόνιο, με τους καυγάδες του, τις ζηλοτυπίες, τα υπονοούμενα, τις χαρές, την ανία που μπορεί να φέρει μια μακρόχρονη σχέση – συμβίωση, βρίσκονται μπροστά σε μία αλλαγή. Ένας νεαρός, ο Μαρτσέλο, ιδιαιτέρως ευπαρουσίαστος και σαγηνευτικά γοητευτικός, έρχεται ως θορυβώδης κομήτης στο διαμέρισμά τους, φέρνοντας μαζί του πολλές ταραχές, αλλαγές, περιπέτειες και κυρίως διεκδικήσεις. Καθώς το διακύβευμα είναι να σωθεί μία ιστορία αληθινής αγάπης, οι ανατροπές και οι εκπλήξεις διαδέχονται η μια την άλλη. Ασφαλώς με κόστη.

Θα μπορούσε ο ευαισθητοποιημένος θεατής σε θέματα σεξουαλικής ταυτότητας, να αναρωτηθεί: πώς θα μπορέσουν άνθρωποι σαν τους ήρωες του έργου να νικήσουν τις προκαταλήψεις, τα κόμπλεξ και τις φοβίες των ετεροφυλόφιλων, όσο κρατούν τέτοια αμυντική στάση; Πότε θα σταματήσουν να περιθωριοποιούν οι ίδιοι τους εαυτούς τους μένοντας κλεισμένοι στον αδιαπέραστο «γυάλινο» πύργο τους, συμπεριφερόμενοι σαν αυτιστικά παιδιά και προσποιούμενοι ότι δεν έχουν ανάγκη την κοινωνική αποδοχή; Ως πότε θα δίνουν δικαίωμα σ’ αυτή την υποκριτική κοινωνία να τους θεωρεί ανθρώπους μειωμένων δικαιωμάτων;

 Η «Ξανθιά Φράουλα ανήκει ουσιαστικά σε έργα ευαίσθητα, τρυφερά, ρομαντικά, μιας ιδιαίτερης ερωτικής επιλογής, που προκαλούσαν για την εποχή τους ένα ανατρίχιασμα και, ίσως, μια δικαιολογημένη αντίδραση, ταυτοχρόνως όμως, ενεργοποιούσαν τον ερωτικό επαναστατικό ανθρώπινο οραματισμό και ρομαντισμό, για ένα μέλλον με περισσότερη προσωπική ελευθερία, ατομική δικαιοσύνη, κοινωνική ισοπολιτεία, σωματική αυτοδιάθεση, ελεύθερες ερωτικές επιλογές, χωρίς κοινωνικούς στιγματισμούς, χωρίς ρατσισμούς κάθε είδους και μορφής, χωρίς πνευματική λογοκρισία και, φυσικά, μια διαφορετική πολιτική επιλογή.

Η «Ξανθιά Φράουλα» δεν είναι, θεωρώ, μια ηθογραφική χαρακτηρολογία ομοφυλόφιλων προτύπων. Ούτε μια απλή βουλεβάρτο θεατρική κωμωδιούλα, ένα Ιψενικό τρίγωνο κλισέ, από τα τόσα που απεικονίζονται σε τέτοιου είδους θεατρικές προτάσεις. Το έργο είναι μια δίπρακτη ιλαροτραγωδία που έχει τους έντονους ρυθμούς, τους χρωματικούς τόνους και χαριτωμένους επιτονισμούς, αλλά και τους κανόνες της κλασικής κωμωδίας: έξυπνες ατάκες, διαλόγους με αμεσότητα και νεύρο, ανατροπές στους ήρωες και στην υπόθεση και, πάνω απ’ όλα, μια σίγουρη υπογραφή για επιτυχία: Αλέξανδρος Ρήγας!

 Αυτός ο ευφυής άνθρωπος είναι μια αστείρευτη μήτρα, που γεννά έξυπνες τολμηρές προσθήκες σε δεδομένο κείμενο, ατάκες δηλητηριώδους χιούμορ, υπαινικτικό «κατηγορώ» του βιτρινάτου καθωσπρεπισμού, σατιρική κοφτερή λεπίδα, καλυμμένες αλήθειες από επίπλαστες ιδανικές σχέσεις, ακόμα κι από νέκυια- μυθολογική τελετή ζώντων, με σκοπό την επίκληση των νεκρών για να μάθουν το μέλλον ή το άγνωστο.

Το καθεστωτικό, τυπικό ζευγάρι (άντρας, γυναίκα, εραστής) έχει αντικατασταθεί από (άντρας, άντρας, εραστής). Ένα μοτίβο αρκετά σύνηθες και γνώριμο στο θεατρικό κοινό της εποχής μας. Ο συγγραφέας Μίνο Μπελέι, αυτός ο Ιταλός θεατράνθρωπος, ανήκει σε μια σχετικά νέα γενιά της θεατρικής διανόησης, όπως είναι οι: Μπρουζάτι, Βαρτμύλλερ, Τερρόν, κ.λ.π. Μια θεατρική γενιά που, ασφαλώς, έχει τις επιρροές της από την παλαιότερη και πιο κλασική, όπου ανήκουν οι: Πιέρ Πάολο Παζολίνι, Ντάριο Φο, Εντουάρντο ντε Φίλιππο και άλλοι.

Ο Αλέξανδρος Ρήγας βάζει στην παράσταση του ΚΘΒΕ το πρωτότυπο κείμενο ως θεμέλιο λίθο και από τεχνικής πλευράς, αρχιτεκτονεί ένα νέο έργο γρήγορων ρυθμών, ευχάριστων διαθέσεων, απολαυστικό, ελαφρών αλλά και βαθιών προθέσεων, χαριτωμένων στιγμιότυπων και, ναι, λαϊκών προδιαγραφών, αλλά και με αντισυμβατικούς και ρηξικέλευθους για την εποχή μας διαλόγους, όμως σπαρταριστούς, διόλου χυδαίους και απόλυτα αποδεκτούς από το κοινό.

Ο Αλέξανδρος Ρήγας, χαρισματικός και πνευματώδης άνθρωπος, δοκιμασμένος με τεράστια επιτυχία στη σκηνοθεσία τόσο στο θέατρο, όσο και στην τηλεόραση, είναι πασίγνωστος και ιδιαίτερα δημοφιλής στη χώρα μας.

 Σπούδασε στη Φιλοσοφική Αθηνών και στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Ανατρεπτικός, με χιούμορ και φαντασία, θεωρείται ένας από τους πιο ικανούς εκπροσώπους της σύγχρονης ελληνικής μυθοπλασίας και έχει αγαπηθεί από το ευρύ κοινό, όσο λίγοι δημιουργοί. Κάθε του δουλειά γράφει τη δική της ξεχωριστή ιστορία και, πάντα, αποτελεί σημείο αναφοράς. Έχει συνεργαστεί με τους πιο καταξιωμένους Έλληνες ηθοποιούς και επί μέρους συντελεστές παραστάσεων και τηλεοπτικών σειρών και τώρα υπογράφει τη νέα παραγωγή του ΚΘΒΕ.

 Σημείωμα του σκηνοθέτη:

«Όταν διάβασα το έργο του Μίνο Μπελέι «Ξανθιά Φράουλα», θεώρησα ότι είχα να κάνω με μια ανάλαφρη (που είναι), μια ζωηρή (που είναι) και μια λαμπερή (που επίσης είναι) ερωτική κωμωδία καταστάσεων. Οπότε, δεν έχεις παρά να βάλεις τα σωστά υλικά και να την παρουσιάσεις στο κοινό, το οποίο με τη σειρά του θα αποφασίσει αν αυτό που έφτιαξες του αρέσει ή όχι…

Στην πορεία τα πράγματα έγιναν λίγο πιο πολύπλοκα, όταν κατάλαβα ότι η «Ξανθιά μας Φράουλα» είναι πιο σύνθετη ιστορία… Κι αυτό γιατί μας φέρνει στη σκηνή μια ακραία συνθήκη. Και το «ακραία» δεν αφορά στο γεγονός ότι το έργο φέρνει στο προσκήνιο μια ερωτική ιστορία χωρισμού ενός ζευγαριού αντρών και την προσπάθεια του ενός από τους δύο να σώσει τη σχέση του από τον κίνδυνο της εμφάνισης ενός νέου άντρα. Αυτό θα ήταν κανονικό μέσα στα πλαίσια μια ερωτικής κωμωδίας.»

 Η σκηνοθεσία, μπολιάζοντας το έργο με αρκετές ανατροπές, με γρήγορους ρυθμούς και με μια ανάλαφρη διάθεση, προσφέρει τη δυνατότητα στους ηθοποιούς να ξεφύγουν από την υφολογική ομοιομορφία της θεατρικής πρακτικής και να αυτοσχεδιάσουν.

 Κατά την διάρκεια της παράστασης, λοιπόν, εξελίσσεται μεν η θεατρική συλλογιστική και οι ηθοποιοί, ανάλογα με τον βαθμό της ατομικής τους εμπειρίας και προσωπικής ωριμότητας που διαθέτουν, έχουν την δυνατότητα να εμπλουτίσουν τους τυποποιημένους ρόλους, με μια ευρύτατη ποικιλία θεατρικών χειρονομιών και εκφράσεων.

Χωρίς το έργο να χάνει την εσωτερική του ισορροπία, «αποδεσμεύει» τους ρόλους και αφήνει να διαφανούν οι χαρακτήρες των ηθοποιών, όπως το προτρέπει το παιχνίδι αυτό και όπως το επιτρέπει ο σκηνοθετικός κανόνας του Αλέξανδρου Ρήγα. Έτσι, στήθηκε μια ενδιαφέρουσα , ξεχωριστή παράσταση, που ταιριάζει απόλυτα με το ύφος του έργου.

Οι ερωτικές αψιμαχίες, τα μικροκαυγαδάκια, τα απρόοπτα, οι σκηνές ζηλοτυπίας, τα χαριτωμένα πειράγματα, τα διάφορα υπονοούμενα, η ερωτική προδοσία, η μοιχεία, η ανία της πολύχρονης σχέσης, και οτιδήποτε μπορεί να σταθεί εμπόδιο και να διαλύσει την τόσο μακροχρόνια συμβίωση ενός ζευγαριού , έστω και ομοφυλόφιλου, ξεδιπλώνονται μπροστά στα μάτια μας με τόση ευκολία και άνεση, αλλά και με ιδιοφυή τρόπο, που δεν ξαφνιάζουν τους θεατές, ακόμα και τους πιο αμήχανους στα ερωτικά συμπλέγματα του είδους.

 Τα προβλήματα είναι ίδια είτε αφορούν τον άντρα και τη γυναίκα, είτε δύο άντρες, είτε δύο γυναίκες ή όποια άλλη μορφή συμβίωσης επιθυμεί ο καθένας μας.

Το χιούμορ πηγάζει από τις διάφορες ατάκες του έργου, οι σπαρταριστές σκηνές διαδέχονταν η μία την άλλη, καθώς και η συναισθηματική χαλαρότητα.

Το κωμικό στοιχείο ξεπηδά χωρίς προβλήματα από την αλήθεια της περιπέτειας του ζευγαριού και των διαφόρων καταστάσεων που αντιμετωπίζουν.

Ο εκλεκτός ηθοποιός Κωνσταντίνος Χατζησάββας πλάθει έναν μοναδικό «Ντομένικο», δυναμικό αλλά και ευαίσθητο χαρακτήρα, έξοχα κυκλοθυμικό, γεμάτο σπιρτάδα, ασταμάτητα ευφυολογήματα, αεικίνητο, απολαυστικό στις πολύχρωμες χειρονομίες και στάσεις του κορμιού του, πλούσιο εκφραστικά, με εξαίρετη άρθρωση και πονηρά γλωσσικά ακκίσματα, ποιητικό, ακόμα και στις διάφορες μηχανορραφίες του και ερωτικές του ίντριγκες. Ως Drag Queen δε, απογειώνει το ρεσιτάλ ερμηνείας του.

Ο Νίκος Τσολερίδης, ως «Αντόνιο», είναι υπέροχος και τόσο διαθέσιμος, όσο ζητάει ο ρόλος του. Ερμηνεύει αξιοθαύμαστα τον διττό χαρακτήρα του ήρωά του, μεταπηδά με ευλυγισία και ειλικρίνεια από brutal αρσενικό σε girly σύντροφο, τσαλακώνεται ανενδοίαστα και μεταμορφώνεται από όμορφο, στιβαρό άνδρα σε αδύναμο ταίρι της gay συμβίωσης.

 Ο Γιάννης Τσεμπερλίδης, ως «Φάμπιο», είναι ο πρόσθετος ρόλος από τον ευφυέστατο Αλέξανδρο Ρήγα, που θέλησε να μπολιάσει στο ερωτικό τρίγωνο έναν εξωγενή παράγοντα, ασφαλώς με τη βαρύτητα μιας μουσικής συντροφιάς, ώστε ο έμπειρος ηθοποιός να υποδύεται σπαρταριστά έναν ραδιοφωνικό παραγωγό, που εμφανίζεται εμβόλιμα στη δράση ως μουσικό ιντερμέδιο, έτσι, για να μάθει ο θεατής να ακούει, να αφουγκράζεται τα μικρά πράγματα πιο πολύ από τα μεγάλα. Να διακρίνει την πάλλουσα ζωή από τη στείρα σιωπή.

Και συναντάμε στη σκηνή μια τέτοια ενέργεια, σαν αίμα που βράζει, απολαμβάνουμε μια δυναμική μονάδα έγκλειστη σε κλουβί- στούντιο σε εγρήγορση, αλλά και τον έρωτα που καρδιοχτυπά μέσα στο παρόν Ιντερμέδιο. Αυτή είναι η μία ερμηνεία του ρόλου του.

Η άλλη, είναι μια τρελή περσόνα, βουτηγμένη σε ουσίες και στη μέθη της αγοραίας γλώσσας που αποζητά το ακροατήριό του και, ταυτόχρονα, ένας ψυχαναλυτής ακόμα πιο ανισσόροπος από τον πελάτη του. Ο Τσεμπερλίδης ξεσηκώνει την αίθουσα στην κάθε εμφάνισή του.

Ο Γιώργος Παπαδάκος, ερμηνεύει με κέφι τον Μαρτσέλο, ένα ευθυτενές παλικάρι, ωραίο και σέξι, που έρχεται ως ο τρίτος άνθρωπος στο διαμέρισμά του ομόφυλου ζευγαριού, φέρνοντας μαζί του πολλές ταραχές, αλλαγές, περιπέτειες και, κυρίως, διεκδικήσεις. Άνετος με ή χωρίς ρούχα, ιδανικός εραστής και στην πραγματικότητα και στις φαντασιώσεις. Ο Γιώργος Παπαδάκος υποστηρίζει άριστα τον λαϊκό, πολυγαμικό άνδρα.

Τα σκηνικά και τα κουστούμια της Δανάης Πανά, ταιριάζουν με την ατμόσφαιρα του έργου, και στέκονταν αρωγοί των προθέσεών του. Μια τεράστια αφίσα της Ρίτας Χέιγουορθ στον τοίχο πάνω από το κρεβάτι, μια ντουζιέρα – παράθυρο ηδονοβλεψίας, το κλουβί- στούντιο κι ένα αμαρτωλό μπαούλο –ντιβάνι.

Την άλλοτε δυναμική κι άλλοτε διακριτική, αλλά υπαινικτική και ευχάριστη μουσική, επιμελήθηκε ο ίδιος ο σκηνοθέτης.

Οι φωτισμοί του Γιάννη Τούμπα δίνουν με συνωμοτικό τρόπο το στίγμα του παιχνιδιού.

Πρόκειται για μια παράσταση με εμπνευσμένη σκηνοθεσία, υψηλής καλλιτεχνικής ταυτότητας. Διαθέτει ερμηνείες εξαίσιες, με άκρως απολαυστικήαπόδοση και θαυμαστή πυκνότητα. Οι ήρωες, θύτες και την ίδια στιγμή θύματα σε μια προσπάθεια υπέρβασης του εαυτού τους, σπαράσσονται από συναισθηματικά κύματα , ματαιωμένες ελπίδες και φτάνουν στα όριά τους, κρατώντας τους θεατές καθηλωμένους με την ενέργειά τους και την έντονη θεατρικότητά τους.

Δείτε τη νέα παραγωγή του ΚΘΒΕ στο «Μικρό» της Μονής Λαζαριστών. Θα περάσετε δυο ανεπανάληπτα ευχάριστες ώρες. Όλοι οι συντελεστές φροντίζουν, με ζέση και περίσσιο ταλέντο, για το ευφρόσυνο αποτέλεσμα.

ΤΑΥΤΌΤΗΤΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Απόδοση – Σκηνοθεσία- Μουσική Επιμέλεια: Αλέξανδρος Ρήγας,

 Σκηνικά- Κοστούμια: Δανάη Πανά,

 Φωτισμοί: Γιάννης Τούμπας,

Βοηθός Σκηνοθέτη: Μαίρη Ανδρέου,

Οργάνωση παραγωγής: Μαριλύ Βεντούρη,

Φωτογραφίες: Mike Rafail (That Long Black Cloud)

Διανομή: Γιώργος Παπαδάκος (Μαρτσέλο), Γιάννης Τσεμπερλίδης (Φάμπιο), Νίκος Τσολερίδης (Αντόνιο), Κωνσταντίνος Χατζησάββας (Ντομένικο)

ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΜΟΝΤΖΗΣ