Η «Καπετάνισσα Λασκαρίνα» της Αναστασίας Ρεβή στο «ΑΠΟΛΛΩΝ» Καβάλας

Μια γυναίκα μπροστά από την εποχή της

ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΥΛΟ ΛΕΜΟΝΤΖΗ

Πρόκειται για έναν νέο μονόλογο βασισμένο στην πολυτάραχη ζωή της Λασκαρίνας Πινότση – της θρυλικής Μπουμπουλίνας, μιας γυναίκας–σύμβολο της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 και μιας από τις πρώτες ναυάρχους στην παγκόσμια ιστορία.

Ο συγκεκριμένος μονόλογος, δηλαδή μια μακροσκελής αφήγηση με υπόκριση από έναν χαρακτήρα, που απευθύνεται στο κοινό για να εκφράσει σκέψεις, συναισθήματα, συνταρακτικά γεγονότα, αληθινά ή μυθοπλασίας, έχει γραφτεί από δύο νέους ταλαντούχους συγγραφείς, τον Μιχάλη Δαρνάκη, ο οποίος ζει στο Λονδίνο και την Μαρία Λαφτσίδου, η οποία ζει στην Ελβετία.

 Πρόκειται για στρωτή γραφή και δομή θεατρικού λόγου, που φωτίζει την ανθρώπινη υπόσταση της Λασκαρίνας, κείμενο που κινείται ανάμεσα στο φανταστικό και στα ιστορικά γεγονότα. 

Η παράσταση σκηνοθετημένη από την ερμηνεύτρια Αναστασία Ρεβή, είναι παραγωγή του βρετανικού θεατρικού οργανισμού Theatre Lab Company.

Η καπετάνισσα, κόρη του Σταυριανού Πινότση, που οι Τούρκοι είχαν φυλακίσει για την συμμετοχή του στα Ορλωφικά, γεννήθηκε μέσα στη φυλακή όταν η μητέρα της – ούσα έγκυος – είχε πάει να επισκεφτεί τον πατέρα της. Είχε οκτώ ετεροθαλή αδέλφια.

Παντρεύτηκε νωρίς (17 χρονών) κάποιον Γιάννουζα, αλλά όταν αυτός σκοτώθηκε από Αλγερινούς, ξαναπαντρεύτηκε στα 30 της τον Δημήτριο Μπούμπουλη, πλοιοκτήτη. Και πάλι έμεινε χήρα, αφού έχασε τη ζωή του και ο δεύτερος σύζυγος από Αλγερινούς πειρατές. Και οι δύο τής άφησαν τεράστια περιουσία, με την οποία απέκτησε τα πλοία της.

Είχε έξι παιδιά από τους γάμους της και με το δαιμόνιο μυαλό της κατάφερε με σωστές επιχειρηματικές κινήσεις να αυξήσει ακόμη περισσότερο το έχειν της.

Κατασκεύασε τρία δικά της μεγάλα πλοία και με το ένα, τον «Αγαμέμνονα», πήρε μέρος στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. 

Το κείμενο στηρίζεται μεν στην ιστορική έρευνα, στα γεγονότα και στα πρόσωπα, αποφεύγει δε με έξυπνο τρόπο το ιστορικό ρομάντζο. Η ιστορία δεν αρχίζει ούτε εξαντλείται με τους έρωτες της Λασκαρίνας είτε με τον Γιάννουζα είτε με τον Μπούμπουλη, αλλά με τη δράση της από την αρχή ως το οδυνηρό της τέλος, τη δολοφονία της από Έλληνες που σαμποτάριζαν ΄Έλληνες, μια καθεστηκυία τάξη πραγμάτων δηλαδή, από την αρχαιότητα έως σήμερα. Η διχόνοια και ο εμφύλιος γιγαντώνουν ( στην κάθε χρονική περίοδο, σ’ αυτή τη χώρα ηρώων ), τη θλιβερή παθογένειά της.

Δυστυχώς, η ναυαρχίδα της Μπουμπουλίνας είχε κι αυτή τραγικό τέλος, όπως η ίδια. Το πλοίο «Αγαμέμνων», μετά τον θάνατό της, δόθηκε από τους απογόνους της στο Ελληνικό Κράτος. Μετονομάστηκε σε «Σπέτσες» κι έγινε στέλεχος του κρατικού στόλου του Καποδίστρια. Κάηκε το 1831 από τον Μιαούλη, όταν αυτός έβαλε μπουρλότο κι έκαψε όλον σχεδόν τον στόλο του αντιπάλου του, Καποδίστρια.

Θα πρέπει να τονίσω ότι τα μαγικά και εξωλογικά στοιχεία της παράστασης, έχουν μία πληθωριστική παρουσία στις δράσεις και στις αντιδράσεις της ηρωίδας -πρωταγωνίστριας, που κινείται μέσα σε οικεία περιβάλλοντα (σκηνικά και πλαίσια), όπως είναι το θεατρικό σύνολο: σκηνή, πλατεία, παρασκήνιο.

Η πυκνότητα και η σύνθεση που συνεπάγονται την αφηγηματική συντομία, η αυτοτέλεια (αρχή, μέση και τέλος), η τριμερής δομή (ισορροπία, ανατροπή και επαναφορά), το φινάλε, η απροσδιοριστία χώρου και χρόνου και τα εξωλογικά (μύθος) στοιχεία, αποτελούν στερεότυπες και επαρκώς προσδιορισμένες συμβάσεις του λαϊκού θεάματος, τις οποίες υιοθετεί είτε εν μέρει είτε εξ ολοκλήρου, το παρόν αφήγημα.

Η σκηνοθεσία της κ. Αναστασίας Ρεβή διαθέτει όλα τα παραπάνω, δίνει σημασία στη διάσταση των πράξεων της ηρωίδας της, που είναι πολύδρομη και ερμηνεύει η ίδια με ευαισθησία και σθένος την πορεία της Μπουμπουλίνας, μέσα σ’ έναν ανδροκρατούμενο κόσμο, σε μια ταραχώδη εποχή για το έθνος, υψώνοντας ανάστημα και στο φύλο της και στον πατριωτισμό της και στον χαρακτήρα ηνίοχου καπετάνιου.

 Το αποτέλεσμα, η επιτυχής «συνομιλία» με το κοινό, γεγονός που, σίγουρα, αποτέλεσε και τον βασικό όρο που δομεί το πλαίσιο της ιδέας της διακειμενικότητας. Της αξίζουν πολλά συγχαρητήρια.

Η παράσταση «Καπετάνισσα Λασκαρίνα» παρουσιάστηκε αρχικά στο Λονδίνο, σε συνεργασία με την Ελληνική Πρεσβεία, στον ξεχωριστό χώρο τέχνης Theatreship, ένα πλοίο πάνω στον Τάμεση, στο πλαίσιο εκδήλωσης αφιερωμένης στα 200 χρόνια από τη δολοφονία της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας.

Η ελληνική πρεμιέρα πραγματοποιήθηκε τον Αύγουστο του 2024 στο Διεθνές Φεστιβάλ Hydrama στην Ύδρα, ενώ ακολούθησαν επιτυχημένες παραστάσεις στο Θέατρο Μικρός Κεραμεικός στην Αθήνα.

Η Αναστασία Ρεβή ζει και εργάζεται στο Λονδίνο ως σκηνοθέτης. Είναι Καλλιτεχνική Διευθύντρια της πολυεθνικής βρετανικής ομάδας Theatre Lab Company και συνεργάζεται με την ομάδα PRAXIS of Oxford.

Έχει διακριθεί με σειρά βραβείων και υποψηφιοτήτων, ανάμεσά τους:

Greek International Women Awards (Λονδίνο, 2017)

Γυναίκα της Χρονιάς (Αθήνα, 2017)

Βραβείο Σκηνοθεσίας – Ακαδημία Ελληνικών Βραβείων Τέχνης για το «Μακμπέθ» (ΚΘΒΕ, 2016)

Βραβείο Θεάτρου ΕΞΑΛΕΙΠΤΡΟΝ (Αθήνα, 2016)

Βραβείο Νέων Δημιουργών – Ένωση Ελλήνων Θεατρικών Κριτικών (2009)

Total Theatre Awards – Φεστιβάλ Εδιμβούργου (2007)

Απόφοιτος Αγγλικής Φιλολογίας του ΑΠΘ και της Δραματικής Σχολής του ΚΘΒΕ, συνέχισε τις σπουδές της στο Λονδίνο στο École Philippe Gaulier και στο London Theatre Conservatory, μαθητεύοντας κοντά σε σπουδαίους δασκάλους όπως οι Ανδρέας Βουτσινάς, Simon McBurney και Rufus Norris.

Έχει σκηνοθετήσει πολυάριθμες παραστάσεις σε Ελλάδα, Βρετανία και διεθνή φεστιβάλ, ανάμεσά τους τα Love in a Foreign Land (2025), Alice at the Asylum (2024), Emmeline – The Suffragettes (2023), Don Juan (2022), Λουκρητία Βοργία (2019) και Μακμπέθ (ΚΘΒΕ, 2016).

Η «Καπετάνισσα Λασκαρίνα» είναι μια θεατρική εμπειρία που συνδέει το παρελθόν με το παρόν, φωτίζοντας τη διαχρονική δύναμη μιας γυναίκας που έζησε, αγάπησε και πολέμησε για την ελευθερία — μιας γυναίκας που έγινε θρύλος.

Εν κατακλείδι, πρόκειται για μια ιστορία ζωής, αγώνα, έρωτα, πίκρας, ελπίδας, χαράς κι αυταπάρνησης, βασισμένη σε ιστορικά γεγονότα, με σκοπό να ανοίξει ένα ακόμα παράθυρο στην ηρωική περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης, ζωντανεύοντας τις γυναίκες «σύμβολο» ελευθερίας.

Συντελεστές

 ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΜΟΝΤΖΗΣ