«Η δωδέκατη νύχτα συν κάποιες ακόμα» του Κρίτωνα Ζαχαριάδη στο θέατρο «Σοφούλη»
ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΑΥΛΟ ΛΕΜΟΝΤΖΗ
Η θεατρική Θεσσαλονίκη, μετά την καλοκαιρινή ραστώνη, ήδη έχει σηκώσει την αυλαία της. Αν και το φεστιβάλ κινηματογράφου μονοπωλεί κάθε φθινόπωρο τα φώτα της δημοσιότητας, η αγάπη για το θέατρο πάντοτε περίσσευε σ’ αυτή την πόλη. Έτσι, ένας καθόλου ευκαταφρόνητος αριθμός σκηνών και θεατρικών σχημάτων, προσπαθεί να ανταποκριθεί στην αγάπη του θεατρόφιλου κοινού.
Εκτός από αυτό, θα πρέπει να πούμε ότι τα θεατρικά σχήματα της περιοχής τα χαρακτηρίζει η αγωνία της επιβίωσης. Η αντοχή τους δοκιμάζεται συνεχώς, καθώς αγωνίζονται να κρατήσουν το δυναμικό τους μακριά από τις «σειρήνες» της πρωτεύουσας.
Στη νέα εποχή που άνοιξε, το θέατρο Σοφούλη» επιμένει δυναμικά με την παρουσία του – μέσω εξαιρετικών συνεργασιών – να παρουσιάζει ποιοτικές παραγωγές για όλους τους θεατές, αλλά και να θέτει κάθε φορά τον πήχη ψηλότερα για το είδος και την μορφή του θεάματος που προσφέρει. Πιστό στον ελεύθερο και δυναμικό διάλογο μεταξύ σκηνής και πλατείας, το θέατρο αυτό αποτελεί και στοχεύει να συνεχίσει την παρουσίαση έργων με ιδιαίτερη σημασία για τον σημερινό δέκτη, προάγοντας μια γλώσσα διαλόγου, έναν δίαυλο επικοινωνίας με νέα υλικά, ενδιαφέροντες τρόπους, ποικίλες θεματολογίες, ώστε και οι θεατές να έχουν την ευκαιρία να εισαχθούν σε εποικοδομητικές συζητήσεις και να γίνουν συμμέτοχοι μιας αποκαλυπτικής, όσο και γόνιμης εμπειρίας. Όπως πρέπει να είναι η τέχνη του θεάτρου. Αυτό φυσικά δεν μπορεί να επιτευχθεί, αν δεν επιστρατευθεί το υπέροχο δώρο της φαντασίας, το οποίο διαθέτει ο πολυπράγμων Κρίτων Ζαχαριάδης. Ηθοποιός, συγγραφέας, σκηνοθέτης.
Το έργο
Η “Δωδεκάτη νύχτα συν κάποιες ακόμη” είναι το νέο θεατρικό έργο του Κρίτωνα Ζαχαριάδη. Πρόκειται για μια εξωφρενική κωμωδία καταστάσεων, όπου οι εξελίξεις διαδέχονται η μία την άλλη με φρενήρεις ρυθμούς.
Κι όλα ξεκινάνε σε μια πανδαισία φωτός και μουσικής. Εικόνες φευγαλέες. Άλλοτε χαρούμενες, άλλοτε σκοτεινές, άλλοτε επικές, που εναλλάσσονται σε ένα μουσικο-χορευτικο-θεατρικό καλειδοσκόπιο, καθώς ξετυλίγονται μια-μια οι ιστορίες:
Χρονολογικά βρισκόμαστε στα πρώτα χρόνια μετά την οικονομική κρίση στην Ελλάδα. Δύο φίλοι παραγωγοί προσπαθούν να επαναλειτουργήσουν τη θεατρική τους επιχείρηση ανεβάζοντας την παράσταση “Η Δωδεκάτη Νύχτα” του Σαίξπηρ. Οι ηθοποιοί τους, τρεις ημέρες πριν την πρεμιέρα, διεκδικούν τα δεδουλευμένα των προηγούμενων ετών, δηλώνοντας πως δεν θα παίξουν εάν δεν εξοφληθούν γι’ αυτά.
Αδυνατώντας να διαχειριστούν τις απαιτήσεις των ηθοποιών και μη θέλοντας να υποκύψουν στον εκβιασμό τους, αποφασίζουν να ανεβάσουν οι ίδιοι δικό τους έργο μαζί με τους δύο συνεργάτες τους, τον λογιστή και τον υπεύθυνο δημοσίων σχέσεων. Από τα μισά του έργου μας και έπειτα, παρακολουθούμε ένα συνονθύλευμα θεατρικών τους έργων που είχαν ανεβάσει στο παρελθόν. Αυτά ήταν: Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Αντώνιος και Κλεοπάτρα, Ο κατά φαντασίαν ασθενής, Ηλέκτρα, Οι τρεις αδερφές, Λεωφορείον ο Πόθος, Σταχτοπούτα, Ο μικρός Πρίγκιπας και η Δωδεκάτη Νύχτα.
Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, τι συμβαίνει, όταν θεατρικοί παραγωγοί αποφασίζουν να παραστήσουν τους ηθοποιούς έστω και για τρεις ημέρες!
Ξεχνούν λόγια, διαλέγουν μη συμβατά κοστούμια και έχουν να διαχειριστούν προσωπικά μυστικά, τα οποία έρχονται στην επιφάνεια με τον πιο ευτράπελο τρόπο, λίγα λεπτά πριν βγουν στη σκηνή.
Ο συγγραφέας Κρίτωνας Ζαχαριάδης με το έργο του θίγει τα οικονομικά, ταξικά, φυλετικά, ηθικά και οντολογικά θέματα του δυστοπικού εργασιακού περιβάλλοντος των ηθοποιών. Με τρόπο παράδοξα ξεκαρδιστικό, εστιάζει άμεσα ή έμμεσα στα παραπάνω προβλήματα, δίχως να στέκεται αποκλειστικά σε αυτά, αφού και οι διαπροσωπικές σχέσεις των ηρώων εξελίσσονται παράλληλα.
Διασταυρώνουν τα λόγια- ξίφη τους επί σκηνοίς οι:
Σταυριανός: Λαϊκός, κοιλιόδουλος και τσιγκούνης. Ένας τυχοδιώκτης στον χώρο του θεάτρου.
Τιμολέων: Φιλήδονος, ματαιόδοξος και κατεργάρης. Η ανάγκη τον ρίχνει στις θεατρικές παραγωγές.
Ουρβανός: Συμφεροντολόγος, διπρόσωπος και συμβιβασμένος. Το κέρδος οδηγεί τα θεατρικά του βήματα.
Ντάνι: Ρομαντικός, διαλλακτικός µα και ανακατωσούρας. Εραστής του θεάτρου µε πολλά απωθημένα.
Τέσσερα πρόσωπα ανακατεύονται και διαπλέκονται µε φόντο το… ταλαίπωρο θέατρο. Μα το θέατρο πάντα παίρνει την εκδίκησή του και σαν την καλή νεράιδα του παραμυθιού. Τους μεταμορφώνει σε… ηθοποιούς, που, μέσα από πάθη και σύγκρουση οδηγούνται στην απαραίτητη κάθαρση και στο ξεκαθάρισμα των μεταξύ των σχέσεων.
Ο συγγραφέας
Ο συγγραφέας, σκηνοθέτης και ηθοποιός Κρίτωνας Ζαχαριάδης έχει συμμετάσχει σε δεκατέσσερις τηλεοπτικές σειρές των μεγαλύτερων ελληνικών τηλεοπτικών σταθμών, Ant1, Mega, Alpha. Ενδεικτικά: “Στο παρά πέντε”, “Ίχνη”, “Αστυνόμος Μπέκας”, “Ιατρικό απόρρητο”, “Αν υπήρχες, θα σε χώριζα”, “7 ζωές”, “Φεύγα” κ.α. Θεατρικά, τηλεοπτικά και κινηματογραφικά, έχει συνεργαστεί με τους περισσότερους και τους πιο αξιόλογους ηθοποιούς και σκηνοθέτες. Σκηνοθετεί στην πόλη της Θεσσαλονίκης από το 2007 συνεργαζόμενος με πολλές θεατρικές σκηνές της πόλης, όπως “Ράδιο Σίτυ”, “Κολοσσαίον”, “Φαργκάνη”, “Θέατρο Σοφούλη”. Διακρίσεις και βραβεία συνοδεύουν το βιογραφικό του, όπως: Βραβεία Διαφήμισης Ερμής 2008, Πρωτότυπου Θεατρικού Κειμένου από τα Θεατρικά Βραβεία Θεσσαλονίκης για το έργο του “Πελότα” και ακόμα πέντε από τα Θεατρικά Βραβεία Θεσσαλονίκης για το έργο του “Παλτό”, με πιο σημαντικό αυτό του Α΄ αντρικού ρόλου.
Στον χώρο του κινηματογράφου κατείχε τον πρωταγωνιστικό ρόλο σε ποικίλες ταινίες όπως στο: “Μόνο για εσένα”, “Ισοβίτες” κ.ά. Τέλος, διοργάνωσε στη Θεσσαλονίκη, για επτά συνεχόμενα έτη, το πανευρωπαϊκό φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους “FILME”.
Συνεργάστηκε ως διευθυντής στα δυο μεγαλύτερα ΙΙΕΚ της Θεσσαλονίκης και σε σχολές χορού, μουσεία, ιδρύματα, παιδικές κατασκηνώσεις (σκηνοθέτησε 36 παιδικές και εφηβικές παραστάσεις)
Τα τελευταία χρόνια γράφει τα δικά του έργα, σκηνοθετεί παραστάσεις και ασχολείται με την οργάνωση τηλεοπτικών και κινηματογραφικών παραγωγών. Από το 2016 εργάζεται ως καθηγητής στα Θεατρικά Εργαστήρια του Θεάτρου Σοφούλη.
Η παράσταση
Από το 1956, οι ιδέες του Μπρεχτ έφεραν την επανάσταση στην συγγραφή θεατρικών έργων και τη μεθοδολογία της υποκριτικής, καθώς και στην παραγωγή ερμηνευτικών τεχνικών. Η καθ’ όλα μπρεχτική παράσταση του Ζαχαριάδη.
Το επικό έργο του Σαίξπηρ παρουσιάζεται ανακατεμένο μεν, αλλά σαν ιστορικό θέμα από την οπτική της δράσης στη σκηνή. Μέρη διαλόγου και αφήγησης βρίσκονται σε αλληλοδιαδοχή καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης, έστω σε ύφος παρωδίας. Οι αλλαγές τόπου και χρόνου είναι συχνές και τα σαιξπηρικά έργα γεφυρώνονται από μια πρόταση ή μια αναφορά μετάβασης.
Άλλωστε, στο επικό θέατρο η σάρωση μιας συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου παρουσιάζει ομοιότητες στον τρόπο με τον οποίο ο Όμηρος έγραψε την ποιητική αφήγηση της Ιλιάδας. Απ’ τη στιγμή που τα επικά έργα αφηγούνται ή αναφέρουν αρκετές εμπειρίες, το κοινό έχει την ευκαιρία να ταυτιστεί με τη δράση επί σκηνής.
Για να εξουδετερώσει το συναίσθημα που εκλύει καθένα έργο ξεχωριστά, ο σκηνοθέτης παρέχει μια ροή διηγήσεων, της οποίας πρωταρχικός στόχος είναι να παρατηρήσει τη δράση και να αναφερθεί στα γεγονότα με τον τρόπο που επέλεξε και ως συγγραφέας. Παρωδία.
Η τετράδα των απολαυστικών ηθοποιών: Σωκράτη Λογοθέτη,
Ματθαίο Παπαδόπουλο, Πλάτωνα Τσιπίδη και Γιώργο Τερζή, σε σύμπραξη με τις δυνάμεις των συντελεστών: Νίκης Τριανταφυλλίδου στις κινήσεις και χορογραφίες, Ανέστη Ατακτίδη στον σχεδιασμό φώτων, Θέμιδα Χρηστίδου στα σκηνικά και κοστούμια, προσπαθεί να δημιουργήσει στο κοινό τη διάθεση για διασκεδαστική περιπλάνηση στον γνωστό ή άγνωστο κόσμο του Σαίξπηρ.
Οι ηθοποιοί προβάλλουν επιχειρήματα, ελπίζοντας σε ορθές αποφάσεις και περιλαμβάνοντας την αλλαγή σε κοινωνικές συνθήκες. Για τη διασαφήνιση των διδακτικών στοιχείων του έργου, τα σκηνικά περιλαμβάνουν τη χρήση γενικής ψευδαίσθησης της σκηνής και του υπόλοιπου χώρου, την εξαφάνιση της αυλαίας, τη χρήση εναλλασσόμενων σκηνικών με το βίντεο, όμως, η βασική θέση της παράστασης είναι ότι τα ανθρώπινα όντα μπορούν να αλλάξουν ρόλους, να μεταπηδήσουν από το ένα έργο στο άλλο, να συγκρουστούν, να περιπλέξουνε ή να παρεξηγήσουν ιστορίες και ήρωες, ώστε ένας μη μυημένος θεατής στο σαιξπηρικό πάνθεο να διασκεδάσει, ενώ εκείνος που γνωρίζει πρόσωπα, θέματα και δράσεις να ξεναγηθεί μ’ έναν πολύ ιδιαίτερο κι ευχάριστο τρόπο στα διάσημα και πολυπαιγμένα έργα του Άγγλου δραματουργού.
Πρόκειται για μια έξυπνη, χιουμοριστική παράσταση που θα της ταίριαζε και ο χαρακτηρισμός «σουρεαλιστική κωμωδία καταστάσεων», στην οποία οι θεατές κάθε ηλικίας, ψυχαγωγούνται, μαθαίνουν, διασκεδάζουν.
Επίλογος
Θα μπορούσα να πω ότι το βιβλίο του Κρίτωνα Ζαχαριάδης είναι εμπνευσμένο από το αμερικάνικο έργο (των Μπόργκενσον, Λονγκ και Σίνγκερ), που σατιρίζει ανθρώπινες (και δη θεατρικές) αδυναμίες και που βασίζεται, όντως, στα άπαντα του Σαίξπηρ -τα οποία, βεβαίως, υφίστανται τα πάνδεινα μετά τη «μαγειρική» τους. Ίσως έτσι εξηγείται ότι στο Λονδίνο παίζεται δέκα χρόνια συνεχώς.
Είναι αυτονόητο, λοιπόν, ότι έχουμε να κάνουμε με μία σατιρική κωμωδία, χρησιμοποιώντας τόσο κωμικά όσο και δραματικά στοιχεία από το σαιξπηρικό έργο. Κατά συνέπεια, οι θεατές περιμέναμε την αποδόμηση του σαιξπηρικού έργου και την αναδόμησή του σε κάτι άλλο, σε παρωδία. Ο Κρίτων Ζαχαριάδης είναι δοκιμασμένος στο συγγραφικό και σκηνοθετικό του έργο και επιχειρεί εδώ μία καλή προσέγγιση των γνωστών κειμένων.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Κείμενο-Σκηνοθεσία: Κρίτωνας Ζαχαριάδης
Βοηθός σκηνοθέτη: Πέλη Χρυσανθοπούλου
Σύνθεση Μουσικής: Χάρης Γκατζόφλιας
Κινησιολογία- Χορογραφίες: Νίκη Τριανταφυλλίδου
Σκηνικά – Κοστούμια: Θέμιδα Χρηστίδου
Σχεδιασμός φώτων και ήχου: Ανέστης Ατακτίδης
Γραφιστικά: Λευτέρης Παπασταύρου
Μουσική Επιμέλεια: Χρύσα Καραμούζη
Art photography: parisz_photography
Φιλολογική Επιμέλεια: Πέτρος Χατζηδάκης, Κατερίνα Χαλαστάνη
Παίζουν (με αλφαβητική σειρά):
Σωκράτης Λογοθέτης
Ματθαίος Παπαδόπουλος
Γιώργος Τερζής
Πλάτωνας Τσιπίδης
ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΜΟΝΤΖΗΣ